تق تق زانو
شاید تاکنون برایتان پیش آمده باشد که هنگام پایین رفتن از پله ها متوجه صدای تق تق زانوی خود شدید. در برخی موارد علت به وجود آمدن چنین صدایی در زانوها، ترکیدن حباب های ریز هوای اطراف زانو است و اگر با درد همراه نباشد، موضوع خیلی نگران کننده ای نیست. در صورتی که صدای زانو با درد و تورم همراه باشد، باید نگران شد و به بررسی آن به طور مفصل پرداخت، زیرا این حالت می تواند دلیل جدی تری داشته باشد. ابتدا لازم است بدانید که صدای زانوی شما با چه علائم دیگری همراه است. معمولا صدا دادن زانو به شکل زیر است؛
• صدای تق تق زانو، بدون درد؛ اگر صدا دادن زانو بدون درد باشد، معمولا جای نگرانی نیست و نیاز به پیگیری علت آن نیز نخواهد بود
- صدای تق تق زانو به هنگام آسیب دیدگی و به همراه درد؛ در چنین حالتی زانو در اثر یک آسیب ناگهانی صدای تق مانندی می دهد که نشان دهنده بروز یک صدمه به زانو خواهد بود.
- شنیدن صدای مداوم تق تق زانوها به همراه درد، اما بدون آسیب دیدگی؛ علت این امر می تواند بیماری های مختلف مفصلی و غضروفی باشد.
تق تق زانو از جمله مشکلاتی است که افراد زیادی با آن درگیر هستند. در ادامه این مطلب به بررسی بیشتر علت به وجود آمدن صدای زانو زیر نظر دکتر علی جهانسوز خواهیم پرداخت.
نرم شدن غضروف کشکک زانو
پزشکان بر این باورند که کندرومالاسی که علت تق تق زانو است، باعث نرمی غضروف زیر زانو می شود و به مرور زمان کشکک زانو را فرسوده می کند. با فرسایش غضروف کشکک زانو، سطح آن زبر و خشن شده و موقع راه رفتن روی استخوان ران پا ساییده می شود و صدای تق تق ایجاد می کند.
پارگی منیسک
بین استخوان ران پا و ساق پا، دو غضروف هلالی شکل به نام منیسک وجود دارد که باعث ثابت ماندن مفصل زانو می شوند. علاوه بر آن، این بخش، از سطح غضروفی استخوان ها محافظت کرده و فشارهای وارد شده بر زانو را جذب می کند. منیسک که بین دو استخوان قرار دارد، هنگام پاره شدن آن، یک تکه ورقه مانند از بافت غضروفی درون مفصل رها می شود و از این رو، زمانی که زانوی خود را خم و راست می کنید یا می چرخید صدای زانو را متوجه خواهید شد.
نقص غضروفی
انتهای استخوان زانو با یک لایه نرم و ضخیم به نام غضروف مفصلی پوشیده شده است. بروز آسیب های جدی و بیماری های خاص، باعث شکل گرفتن منافذ و حفره هایی در سطح غضروف می شود و در نتیجه با آسیب دیدن غضروف صدای زانو را می شنوید. در صورتی که فرد، بیماری نقص غضروفی داشته باشد، سطح غضروف مفصل وی، دیگر صاف و مسطح نیست و در هنگام حرکت زانو صدای تق تق می دهد.
انحراف کشکک زانو
کشکک زانو روی شیاری در انتهای استخوان ران پا حرکت می کند. طبیعی است که کشکک زانو، به طور کامل باید درون این شیار جای گیرد و هیچ گونه انحرافی نداشته باشد. در بعضی مواقع کشکک زانو به
گوشه های این شیار منحرف شده و حتی گاهی به طور کامل از آن خارج خواهد شد. این مشکل جز آسیب های مهم و پیچیده ای است که نیاز به بررسی تخصصی دارد. متخصص ارتوپد که در درمان بیماری هایی مثل دررفتگی کشکک زانو، انحراف و عدم ثابت بودن زانو و… مهارت دارد، می تواند برای رفع این آسیب اقدام کند.
آرتروز زانو از دیگر عوامل تق تق زانو
آرتروز یعنی فرسایش غضروف مفصلی و تحلیل رفتن این غضروف در سطح انتهایی استخوان ها در مفاصل بدن. در حالت عادی غضروف، مفصلی سالم و مسطح است و هیچگونه علائمی مثل زبری و ساییدگی ندارد. با بروز بیماری آرتروز تغییراتی در غضروف مفصلی به وجود می آید که باعث زبر و خشن شدن سطح غضروف می گردد.
در بعضی موارد سطح غضروف پوسته پوسته شده و از استخوان جدا می شود. به دنبال چنین تغییری یک حفره در سطح غضروف به وجود می آید که باعث می شود هنگام حرکت دادن زانو، سطح انتهایی استخوان ها روی یکدیگر بلغزند. به طور کلی هر گونه برآمدگی در سطح مفصلی استخوان ران و ساق پا سبب ایجاد صدای زانو خواهد شد. استفاده از زانوبند طبی، درد و صدا دادن زانو را تا حد زیادی کاهش می دهد.
ترکیدن حباب های گاز اطراف مفصل
به مرور زمان، حباب های ریزی از هوا درون مایع میان مفصلی تشکیل می شوند. این مایع شفاف باعث لغزندگی استخوان های مفصل روی یکدیگر می شود. هنگام خم کردن زانو و یا در وضعیت نرمال قرار دادن آن، حباب های ریز درون مایع می ترکد و در نتیجه صدای زانو بلند می شود. این حباب ها حاوی گاز دی اکسید کربن است. احتمالا چنین صدایی را هنگام شکستن انگشتان دست خود نیز شنیده اید. لازم است بدانید که این نوع صدای تق تق زانو نگران کننده نیست و هر کسی در سنین مختلف می تواند آن را تجربه کند، البته در صورتی که بدون درد باشد.
عمل رباط صلیبی و صدای تق تق زانو بعد از آن
در بعضی مواقع بیمارانی که عمل رباط صلیبی انجام داده اند، هنگامی که می خواهند پاهای خود را صاف بالا ببرند و یا خم کنند، صدای تق تق زانویشان را متوجه خواهند شد. پزشکان علت ایجاد چنین صدایی را ضعف عضله چهار سر ران می دانند و برای بهبود و تقویت آن، فیزیوتراپی و ورزش را پیشنهاد می دهند. با تقویت عضلات چهار سر ران فشار از روی مفصل زانو برداشته شده و دیگر صدای تق تق نمی دهد.
